Burgerschap is makkelijker gezegd dan gedaan. Want wat houdt goed burgerschap eigenlijk in? En hoe bereik je dat leerlingen goede burgers worden? Allemaal vragen waar het Rembrandt zich de afgelopen tijd over heeft gebogen.
Het Rembrandt College heeft van het Rijk een enorme subsidie ontvangen om in de ontwikkeling van basisvaardigheden te steken. Dat geld wil de school onder andere besteden aan burgerschap. En dan niet alleen tijdens de lessen maatschappijleer, maar schoolbreed. Burgerschap houdt immers niet op bij het klaslokaal, het gaat over mens-zijn in deze wereld. Alleen… hoe geef je daar vorm aan?
Daar is de afgelopen maanden samen met expertisecentrum Globi druk over nagedacht, gebrainstormd en gediscussieerd door een enthousiast clubje voortrekkers. Zij zijn uiteindelijk tot een stel doelen gekomen waar het Rembrandt in hun ogen naartoe zou moeten werken. Daarbij draait het om de vraag wat voor burgers de school uiteindelijk wil afleveren.
De komende maanden, als de docenten zich onder leiding van Stichting Leerkracht buigen over Actualiteit, Burgerschap en Cultuur (ABC), moeten deze doelen een concrete plek in het onderwijs krijgen. ‘We willen allereerst op een rij zetten wat er op dit vlak eigenlijk al gebeurt’, zegt geschiedenis-docent Wouter Berkhof-van Amerongen, een van de voortrekkers. ‘Soms zonder dat een docent zich ervan bewust is. Het heeft misschien nog niet het etiketje ‘burgerschap’, maar je kunt het er wel onder scharen.’ Het clubje hoopt dat collega’s bij de presentatie van de doelen zullen zeggen: hier schenk ik binnen mijn les al aandacht aan, of dat kan ik in mijn les wel vormgeven. Een wiskunde-docent kan bijvoorbeeld aan de orde stellen wat je wel en niet kunt concluderen op basis van statistiek. Diversiteit kan weer een thema zijn bij lichamelijke opvoeding: hoe ga je om met aangeboren verschillen tussen mensen? Bij economie kan gediscussieerd worden over waarden en normen ten aanzien van rijkdom en macht. Zo kun je elk vak aan burgerschap linken.
Het thema ‘landt’ ook steeds meer in de school, zegt collega Anne Rouwmaat, docent drama en kunst algemeen. Ze geeft een voorbeeld. ‘De cultuurweek staat bij de eersteklassen helemaal in het teken van ‘ik in de wereld’. Wie ben ik? Wat is mijn kracht? Hoe verhoud ik me tot anderen? De leerlingen geven het vorm met theater, maar worden ook uitgedaagd om op zichzelf te reflecteren. Dat is een belangrijk element in burgerschap.’ De tweedejaars gaan tijdens de cultuurweek aan de slag met AI. De derdejaars buigen zich over de rol die de media in een democratie spelen. Ze gaan op bezoek bij de Tweede Kamer en willen bij het Instituut voor Beeld en Geluid spotprenten maken.
Dat het Rembrandt een cultuurprofielschool is, biedt extra mogelijkheden om aan burgerschap handen en voeten te geven, vinden beide docenten. ‘Voor mij hebben kunst en cultuur altijd met burgerschap te maken’, legt Anne Rouwmaat uit. ‘We weten hoe het is gelopen in de geschiedenis dankzij de kunst en kunst reageert altijd op de tijd waarin het wordt gemaakt.’ Cultuur is ook breder dan alleen de kunstvakken, vult Wouter Berkhof-van Amerongen aan. ‘Het zit in alle vakken. Je kunt altijd een link leggen met het hier en nu, en met jouw plaats in de wereld. Cultuur geeft handvatten om daar uiting aan te geven.’
